Legendy z Amazonii - Açaí

Açaí jest owocem pochodzącym z amazońskiej dżungli, który przez wiele lat stanowił podstawę indiańskiej diety. Dzisiaj, w postaci sorbetu, dostępny jest w każdym brazylijskim mieście, a od jakiegoś czasu także w Stanach, Australii, Rosji, Dubaju czy Izraelu.


źródło: http://www.arara.fr/BBACAI.html

***


Legenda o owocach Açaí


Dawno, dawno temu, w miejscu gdzie dzisiaj znajduje się miasto Belem do Para, mieszkało plemię Indian, którzy przez długi czas cierpieli głód. Ze względu na brak dostępu do pożywienia, żyli w bardzo ciężkich i trudnych warunkach. Plemię jednak rosło, nowe dzieci przychodziły na świat, ale nie było ich czym wykarmić. Wódz Indian o imieniu Itaki zgromadził swoich ludzi, aby przeprowadzić naradę, i zastanowić się jak zaradzić pogarszającej się wciąż sytuacji.


Wraz z najstarszymi i największymi wojownikami oraz wszechwiedzącymi uzdrowicielami, Itaki podjął decyzję, że od tego dnia, plemię będzie składać w ofierze każde nowo narodzone dziecko. Przez wiele miesięcy każde niemowlę było zabijane niedługo po narodzinach. 


Jednak pewnego dnia, Iaçá, córka wodza Itaki, powiła śliczne maleństwo. Nie trwało długo, zanim Rada Plemienia zebrała się, i zażądała złożenia dziecka w ofierze. 


Jej ojciec, Itaki, słynny wojownik, nie zawahał się wypełnić rozkazu. Iaçá prosiła go, aby oszczędził życie wnuka, gdyż łąki powoli się zazieleniały, a w puszczy pojawiało się więcej zwierzyny, region wracał do życia. Jednak Itaki pozostał niewzruszony na te błagania, dotrzymał słowa danego Radzie, i dziecię zostało poświęcone bogom.


Iaçá nocami opłakiwała śmierć dziecka, błagając Tupę by pokazał jej ojcu nową drogę, tak by żadne więcej niewinne dziecię nie zostało stracone. Aż pewnej nocy przy pełni księżyca, usłyszała płacz dziecka. Płacz, który przypominał głos jej maleństwa. Wstała z kolan i wybiegła na poszukiwania źródła tego dźwięku. Biegła tak przez dżunglę, aż dotarła do pięknej palmy. 


Gdy podeszła bliżej, zobaczyła u stóp drzewa swoje dzieciątko, uśmiechnięte, szczęśliwe. W szalonym pędzie podbiegła do drzewa by uścisnąć swoje maleństwo. Jednak dziecko zniknęło, a Iaçá, umarła nad ranem z żalu i tęsknoty, w objęciach palmy. 


Itaki zorientował się, że jego córki nie ma w wiosce, zarządził więc poszukiwania. Gdy znalazł ją pod drzewem palmowym, nadal obejmowała pień, ale jej twarz była uśmiechnięta, a jej czarne, otwarte szeroko oczy spoglądały w koronę palmy.


Wódz zauważył, że wśród liści, znajdowały się korale czarnych, niewielkich, okrągłych owoców. Nakazał zebranie tajemniczych jagód, a następnie przetarcie i zmiażdżenie ich w drewnianej misie. Uzyskano dzięki temu owocowe, czerwone wino. Itaki podziękował Tupie, i aby oddać cześć swej córce, nadał owocom nazwę Açaí - jej imię czytane wspak. Od tego dnia nakaz ofiarowania niemowląt został zniesiony, a plemię na nowo zaczęło się rozwijać i rozrastać, nigdy już nie cierpiąc głodu dzięki owocom açaí . 


Minęły lata, a czerwone wino przez cały ten czas służyło jako źródło siły i energii zarówno dla Indian, jak i białych którzy przyszli później. Belem zamieniło się w ogromne, pełne życia miasto, a jego mieszkańcy do dzisiaj raczą się winem z jagód z owej palmy, czując przy tym jak ich siły witalne wracają. A to wszystko dzięki potędze łez i krwi Iaçy.




***


Açaí stało się modne w XXI wieku, kiedy to świat odkrył jego niezwykłe właściwości i dodał do grona "superfoods". 

100 gram açaí to około 66 kcal. Znajdziemy w nim 13g białka, 48g lipidów i nawet 34g błonnika. Jest doskonałym źródłem witamin z grupy B oraz witaminy C, żelaza, wapnia i fosforu. Zawiera niespotykaną w żadnym innym owocu ilość przeciwutleniaczy (100x więcej antyoksydantów niż zielona herbata), jest nieocenione w profilaktyce antyrakowej. Stała się synonimem sposobu na rozwiązanie wszystkich problemów współczesnego świata:

- wzrost energii (lepiej nie jeść przed snem, potrafi mocno pobudzić)
- utrata wagi
- cofanie procesów starzenia
- zapobieganie raka
- walka z impotencją
- przyspieszenie metabolizmu
- obniżenie złego cholesterolu
- poprawienie kondycji serca, rozszerzanie naczyń krwionośnych
- wzmocnienie odporności organizmu
- właściwości antyzapalne

***

Nazwa Açaí pochodzi z języka tupi i oznacza "owoc, który płacze". Posiada też inne nazwy w różnych regionach, także juçara czy palmiteiro (choć juçara to odmiana jednopienna, açaí posiada 4 do 8 pni). Rośnie na palmach nazywanych açaizeiro (Euterpe oleacera Mart), dochodzących do 25-30m wysokości
Naturalnie występujące skupiska najłatwiej spotkać w dorzeczu Amazonki, jako że roślina potrzebuje wysokich temperatur, sporych opadów i dużej wilgotności. Oryginalnie, pochodzi ze stanów Para oraz Amazonas (z nich pochodzi znakomita większość produkcji), w mniejszych ilościach kolonie açaí występują także na terenach stanów Amapa, Maranhao, Mato Grosso czy Tocantins. W pozostałych krajach Ameryki Łacińskiej, Açaí można spotkać w Wenezueli, Kolumbii czy Ekwadorze. Dziś açaí uprawia się w wielu regionach strefy międzyzwrotnikowej. 


grafika: William Mariotto, Farrell, Edmilson Silva e Vinicius Sueiro
żródło: http://infograficos.estadao.com.br/public/cidades/palmeira-jucara/

Dla wielu plemion w dorzeczu Amazonii Açaí stanowi podstawę pożywienia. Według opracowania R. Sergio, S. Murrieta, D.L. Dufour, i A.D. Siqueira badających trzy plemiona na wyspie Marajo (Amazonia) açaí głównym źródłem kalorii. Dla społeczności w Marajo-açu, açaí wagowo stanowi 41,2% przyjmowanych posiłków, a produkty z manioku 29,1%. W okolicy Praia-Grande wielkości te wynosiły 19,8% i 18,3% odpowiednio dla açaí i farinha (mąka z manioku), a w Paricatubie - 23,9% i 36,8%. 

açaizeiro uzyskuje się również inne produkty. Z liści produkuje się kosze lub kapelusze, z drewna uzyskuje materiał konstrukcyjny, a wnętrze pnia zawiera także jadalne "palmito" (serce palmy). Jednak to owoce stanowią największe źródło zainteresowania. Uprawa açaí tylko w stanie Para wynosi około 160 tysięcy ton rocznie, z czego 10-12 tysięcy ton wynosi towar produkowany na eksport (najczęściej w formie mrożonej lub sproszkowanej, açaí psuje się po jednym dniu). Wartość upraw açaí w samym stanie Para wynosi około 66 mln BRL rocznie (85 mln PLN). Konsumpcja açaí w Rio de Janeiro wynosi ok 500 ton/ miesiąc, w Sao Paulo około 150 ton miesięcznie i ciągle rośnie. Wzrost popularności açaí obserwuje się na całym świecie, odkąd uznane zostało za jedno z "superfoods". Tak gwałtowny wzrost zapotrzebowania spowodował wzrost cen açaí, co z kolei niepokoi w kontekście społeczności, które przez wieki bazowały na açaí jako głównym elemencie diety. Spożywane niegdyś dwa razy dziennie, dzisiaj staje się produktem luksusowym, na który nie stać rdzennych mieszkańców Amazonii. Według Embrapa, cena koszyka açaí  (ok. 14kg owoców) wzrosła od 2000 roku z 1 BRL do nawet 60 BRL. 

***

W całej Brazylii açaí znane jest najbardziej jako "açaí na tigela". Jest to mrożona pulpa z açaí, wymieszana najczęściej z sokiem z guarany, bananami i granolą. Do açaí Brazylijczycy dodają różne dodatki, takie jak płatki owsiane, chrupki ryżowe, granulki czekoladowe, truskawki, albo oczywiście -  mleko skondensowaneAçaí na tigela można kupić w niewielkich barach dedykowanych açaí, a przemysłowo przygotowaną pulpę lub mieszankę - w supermarketach. Jednym z najbardziej znanych producentów jest "açaí-frooty", który produkuje açaí w formie "mixu", czyli już z granolą i bananami, lub wyłącznie pulpy. 


W regionach, z których pochodzi açaí, sorbety w formie "açaí na tigela" są jednak traktowane jak bluźnierstwo. Na północy kraju, açaí spożywa się w formie wina lub na ostro - mieszkanki z mąką z manioku lub tapioką, co z kolei stanowi dodatek do ryb czy krewetek. 

***

źródła:
http://www.amazonialegal.com.br/lendas/acai.htm
http://lendason-line.blogspot.com.br/2011/08/lenda-do-acai.html
https://www.youtube.com/watch?v=Ls6RNwRr_Yc
http://sistemasdeproducao.cnptia.embrapa.br/FontesHTML/Acai/SistemaProducaoAcai_2ed/
http://www.ruralnews.com.br/visualiza.php?id=173
http://www.saudedica.com.br/os-8-beneficios-do-acai-para-saude/
http://www.criasaude.com.br/N6833/fitoterapia/acai.html
http://www.plantasmedicinaisefitoterapia.com/acai-beneficios-propriedades.html
http://ambientes.ambientebrasil.com.br/amazonia/floresta_amazonica/o_acai,_fruto_tipico_de_uma_palmeira_amazonica,_ganhou_o_mundo.html
http://www.suapesquisa.com/frutas/acai.htm
http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=ai8WCgSJrhmY
http://www.indiana.edu/~act/files/publications/1999/99-05_FoodConsumption_Subsistence.pdf
http://www.pepsieliot.com/acai-berry-jagoda-acai-super-zywnosc-wszechczasow/

Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Małżeństwo z Brazylijczykiem w Brazylii - procedury

Bezpieczna podróż po Brazylii

Moje wielkie brazylijskie wesele - Pousada Kumaki