Historia mieszkalnictwa w Brazylii cz.2. Oca, Senzala i Quilombo
W okresach kolonialnych, ludność Brazylii zamieszkiwała głównie w:
// casa de fazenda (dom na plantacji) i cidade colonial (miasta kolonialne) / kolonizatorzy
// ocas / chaty indiańskie
// senzala / chata czarnych niewolników
// quilombo / wioski zbiegłych niewolników
***
Ocas przeróżnych kształtów i rozmiarów służyły Indianom za schronienie, szałasy. Najczęściej życie wioski toczyło się na głównym, centralnie położonym placu. Budowa i trwałość takiej "oca" zależały od materiałów, klimatu i wielkości takiego budynku.
Ciekawy artykuł o konstrukcjach domów indiańskich w Brazylii
Ciekawostką jest organizacja wioski w żyjącym do dzisiaj (choć na wyginięciu) plemieniu z grupy Indian Maxakali. Po śmierci członka klanu, pali się wszystkie należącego do niego rzeczy, łącznie z jego "ocą". Przywódca takiego plemienia jest przez pozostałych członków utożsamiany z "właścicielem" całej wioski, więc po jego śmierci - pali się całą wioskę i wszystkie chaty.
***
Senzale były uzupełnieniem plantacji lub zakładu, zbiorem szeregowo ustawionych chatek, w których toczyło się życie czarnego niewolnika. Istniały przez cały okres niewolnictwa od XVI do XIX wieku. Charakterystyczna jest budowa takiego jednopiętrowego domku - zrobione najczęściej z gliny i drewna, posiadały jedynie wejście i małe okienko (lub tylko wejście), powtórzone identycznie raz za razem dla każdej jednostki mieszkaniowej. Według ekonomii tamtych czasów - niewolnicy nie potrzebowali światła dziennego. W ciągu dnia pracowali, w domu niezbędne im były jedynie łóżka, w którym mogliby się przespać. Z czego łóżka to dużo powiedziane, najczęściej było to klepisko lub słoma. Traktowani jak zwierzęta, cisnęli się na niewielkiej przestrzeni w nieludzkich warunkach. Senzala w pewien sposób jest synonimem więzienia, w którym przetrzymywano Afrykanów.
Do dzisiaj zachowało się kilka takich senzali, które funkcjonują jako muzea.
Museu Senzala Negro Liberto
***
Niewolnicy próbowali wyrwać się z tej rzeczywistość m.in. uciekając w puszczę lub góry, czy inne regiony trudno dostępne. Głęboko i daleko od czujnego oka Białego Człowieka, tworzyli własne "wioski" - tzw. quilombos. Składały się one najczęściej z przypadkowo porozrzucanych budynków, zbudowanym z nietrwałych, ale łatwo dostępnych materiałów.
Najbardziej znanym i największym z quilombos w okresie kolonialnym był Quilombo dos Palmares. Zlokalizowany w Serra da Barriga na terenie Alagoas (wowczas Capitania de Pernambuco), przetrwał około 70 lat (lub 105 w zależności od źródła). Zajmował teren o powierzchni zbliżonej do wielkości Portugalii. Uprawiano tam kukurydzę, maniok, słodkie banany, fasolę i trzcinę cukrową, produkowano niewielkie przedmioty na handel z pobliskimi wioskami.
Quilombo do Palmares został zniszczony w 1694 r., a jej najbardziej znany przywódca - Zumbi - został zamordowany rok później. Jego głowa wraz z odciętym penisem w ustach została następnie przedłożona gubernatorowi i wystawiona na widok publiczny.
Innymi istotnymi quilombos były:
- Quilombo Ambrosio (Minas Gerais, ok 15 000 osób, zniszczony w 1759)
- Quilombo de Campo Grande (Sao Paulo/ Minas Gerais, ok 10 000 osób, zniszczony między 1759/60)
- Quilombo Buraco do Tatu (Bahia, zniszczony w 1764)
- Quilombo de Catuca (Pernambuco, przetrwał do końca lat 30-tych XIX w.)
Niektóre z quilombos przetrwały do dziś. W latach '80 i '90 XX wieku ziemie okupowane przez uznane przez rząd quilombos zostały prawnie przekazane zajmującym je społecznościom.
Mapa istniejących quilombos
Quilombos istniały też w innych regionach, m.in. w Wenezueli, Kolumbii, na Haiti, Kubie i Jamajce.
***
// casa de fazenda (dom na plantacji) i cidade colonial (miasta kolonialne) / kolonizatorzy
// ocas / chaty indiańskie
// senzala / chata czarnych niewolników
// quilombo / wioski zbiegłych niewolników
***
Ocas przeróżnych kształtów i rozmiarów służyły Indianom za schronienie, szałasy. Najczęściej życie wioski toczyło się na głównym, centralnie położonym placu. Budowa i trwałość takiej "oca" zależały od materiałów, klimatu i wielkości takiego budynku.
Ciekawy artykuł o konstrukcjach domów indiańskich w Brazylii
Oca Indian Tupi-Guarani
źródło: http://www.dicionariotupiguarani.com.br/dicionario/oca/
***
Senzale były uzupełnieniem plantacji lub zakładu, zbiorem szeregowo ustawionych chatek, w których toczyło się życie czarnego niewolnika. Istniały przez cały okres niewolnictwa od XVI do XIX wieku. Charakterystyczna jest budowa takiego jednopiętrowego domku - zrobione najczęściej z gliny i drewna, posiadały jedynie wejście i małe okienko (lub tylko wejście), powtórzone identycznie raz za razem dla każdej jednostki mieszkaniowej. Według ekonomii tamtych czasów - niewolnicy nie potrzebowali światła dziennego. W ciągu dnia pracowali, w domu niezbędne im były jedynie łóżka, w którym mogliby się przespać. Z czego łóżka to dużo powiedziane, najczęściej było to klepisko lub słoma. Traktowani jak zwierzęta, cisnęli się na niewielkiej przestrzeni w nieludzkich warunkach. Senzala w pewien sposób jest synonimem więzienia, w którym przetrzymywano Afrykanów.
źródło: https://maresdoconhecimento.wordpress.com/2013/01/12/senzala/
Museu Senzala Negro Liberto
***
Niewolnicy próbowali wyrwać się z tej rzeczywistość m.in. uciekając w puszczę lub góry, czy inne regiony trudno dostępne. Głęboko i daleko od czujnego oka Białego Człowieka, tworzyli własne "wioski" - tzw. quilombos. Składały się one najczęściej z przypadkowo porozrzucanych budynków, zbudowanym z nietrwałych, ale łatwo dostępnych materiałów.
żródło: http://www.historiabrasileira.com/brasil-colonia/quilombo/
Quilombo do Palmares został zniszczony w 1694 r., a jej najbardziej znany przywódca - Zumbi - został zamordowany rok później. Jego głowa wraz z odciętym penisem w ustach została następnie przedłożona gubernatorowi i wystawiona na widok publiczny.
źródło: http://www.historiabrasileira.com/escravidao-no-brasil/quilombo-de-palmares/
- Quilombo Ambrosio (Minas Gerais, ok 15 000 osób, zniszczony w 1759)
- Quilombo de Campo Grande (Sao Paulo/ Minas Gerais, ok 10 000 osób, zniszczony między 1759/60)
- Quilombo Buraco do Tatu (Bahia, zniszczony w 1764)
- Quilombo de Catuca (Pernambuco, przetrwał do końca lat 30-tych XIX w.)
Niektóre z quilombos przetrwały do dziś. W latach '80 i '90 XX wieku ziemie okupowane przez uznane przez rząd quilombos zostały prawnie przekazane zajmującym je społecznościom.
Mapa istniejących quilombos
Quilombos istniały też w innych regionach, m.in. w Wenezueli, Kolumbii, na Haiti, Kubie i Jamajce.
***
Komentarze
Prześlij komentarz