Między pałacami Brasilii - Vila Planalto (cz.6.) Propozycje Zagospodarowania Przestrzennego

Dla Vili Planalto powstało przez lata wiele propozycji rozwoju. Poniżej niektóre z nich.

Plano Piloto de Brasilia/ Lucio Costa, projekt konkursowy

1.          Lucio Costa, Brasilia Revisitada, 1987

Tuż przed wpisaniem obszaru do rejestru dziedzictw narodowych, w Brasilii została przeprowadzona swego rodzaju „inwentaryzacja”. Lucio Costa przeanalizował dotychczasowy rozwój stolicy i zaproponował nowe kierunki rozwoju. Jednym z elementów ujętych w tym opracowaniu jest właśnie Vila Planalto.

W opracowaniu „Brasilia Revisitada” Costa proponuje:

  

"Idea aby zastosować rząd niewielkich kwartałów (240x240m) o wysokości 4 kondygnacji ponad otwartym parterem wzdłuż drogi zlokalizowanej między Vilą Planalto a Palacio da Alvorada (obszar C), wynikła jako jedyna realna forma (..) powstrzymania stopniowej ekspansji i podziału działek na pojedyncze niewielkie obszary, która zakłócałaby w formie nie tylko nieodpowiedniej, ale wręcz katastrofalnej odbiór tak bliskiej skali monumentalnej; Na pierwszy rzut oka obecność tych kwartałów – Kwartałów Planalto – może wydawać się przeciwna co do rekomendowanych niskich zabudowaań i niewielkiej gestości zabudowy w obszarze, gdzie dopuszczona jest zabudowa na terenie Plano Piloto i brzegu jeziora; w rzeczywistości jednak, zuniformizowana wysokość 4 pięter wzdłuż alei o długości około 1000 m  stworzy spokojną dominantę horyzontalną , która wraz z – obowiązkowo - obecnością zieleni i zadrzewienia, zapewni harmonię całemu zespołowi i jego otoczeniu.”

Według dekretu 10829 z 14 października 1987:

„Art. 12 § 2° - Só serăo admitidos os remanejamentos decorrentes das recomendaçőes

contidas em Brasília Revisitada.”

jedyne zmiany w planach ochrony obszaru objętego dekretem, są wytyczne zawarte w Brasilia Revisitada. Projekt Costy był jednak sprzeczny z planami rządu, promującym ekspansję miasta poza granicami Plano Piloto, a nie zagęszczenie obszaru centrum. „Kwartały Planalto” zostają decyzją 111/88 CAUMA unieważnione i zapomniane.

2.            Wpisanie Vili Planalto do rejestru – Dekret 11079 z 21 kwietnia 1988

Vila staje się częścią objętą ochroną w 1988 roku. Zostaje wpisana do rejestru dziedzictw DF, ale nie zostaje uznana przez IPHAN, Instytut Narodowych Dziedzictw Historii i Sztuki.  Dekret 11079, zmieniony później dekretem 11104 z 12 maja 1988, nie mówi już o ochronie układu oryginalnego a jedynie o:

“zachowanie układu urbanistycznego. W razie potrzeby zabudowy, nowe jednostki zostaną wprowadzone w tkance wewnętrznej Vili, łącząc zespoły już istniejące oraz między obozami wewnątrz terenu objętego ochroną, respektując jednocześnie układ drogowy, wskaźniki urbanistyczne, sposób i formę zabudowy”.

3.            PDOT – Generalne Plany Zagospodarowania Przestrzennego

Vila jako część Plano Piloto, została włączona w plany przestrzenne tworzone dla tego obszaru, jak do PEOT (Plano Estuturador de Organizacjo Territorial), opracowanego w 1977 czy POUSO (Plano de Ocupacao e Uso do Solo) w 1986.

Pierwszy Plano Diretor de Ordenamento Territorial PDOT powstał w 1992 roku, zatwierdzonym przez Rozporządzenie 353 z 18 listopada 1992, a kolejny już pięć lat później w 1997, także następnie zrewidowany.  W większości planów jednak, Vila traktowana jest jako niewielka część Conjunto Urbano de Brasilia, i ginie pośród zadań istotnych dla Plano Piloto.

Następne podejście do PDOT dzieje się w 2009, które następnie także przechodzi przez kolejne modyfikacje. Na mapie nr 3 PDOT z 2012 dotyczącym m.in. Strategii Rewitalizacji Jednostek Urbanistycznych, Vila pojawia się jako niewielka czerwona plama R5 opisana jako „Revitalizacao”.

źródło: http://www.sedhab.df.gov.br/mapas.html

Mapa nr 4, opisuje obszar Vili z kolei jako „Parque” w otoczeniu „Macrozona Urbana”.

źródło: http://www.sedhab.df.gov.br/mapas.html

4.            Dekret 16226 z 28 grudnia 1994 roku

Plany szczegółowe opracowane dla Vili pojawiały się od czasów wpisania do rejestru, jednakowoż z niewielkim skutkiem.

Dekret nr 16226 z 28 grudnia 1994 roku zatwierdza projekt zagospodarowania dla Vili i nadaje jej m.in. warunki zabudowy, zawarte w dokumentach MDE 90/90, URB 90/90, NGB 90/90, 163/90,164/90, 165/90.

MDE 90/90 szczegółowo podaje listę budynków w 3 następujących kategoriach:

I.                   Edificacoes de Preservacao Rigorosa (budynki objęte ścisłą ochroną)

II.                Edificacoes de Interesse Historico (budynki o znaczeniu historycznym)

III.             Edificacoes Remanescentes (pozostałe budynki istniejące).

Trudno jednak uznać jakoby ścisła ochrona wspomagała funkcjonowanie i zachowanie budynków. Drewnianych i oryginalnych zabudowań na terenie Vili jest dzisiaj bardzo niewiele, a te które są, bardzo często są w opłakanym stanie, nawet jeżeli należą do organów rządowych.

5.            Relatorio de Verificacao 02/2007 SEDUMA Sprawozadnie z inwentaryzacji

W 2007 roku przeprowadzona zostaje szczegółowa inwentaryzacja Vili, której owocem jest Relatorio de Verificacao nr 02/2007 oraz seminarium dotyczące VPLA, na którym przedstawione zostały propozycje co do dalszych kroków niezbędnych do rewitalizacji tego obszaru.

źródło: https://pl.scribd.com/doc/56748586/Seminario-sobre-a-Vila-Planalto

W 2008 roku, dekretem 29652 powołana zostaje „Grupa Robocza” (Grupo de Trabalho) w celu opracowania Plano de Acao (Plan Działań) dla VPLA.

6.            Plano de Acao, Plan Działań

Opracowany na basie Relatorio, które wykazało dużą ilość niespójności i zaniedbań na terenie Vili, został przygotowany ze względu na konieczność wprowadzenia niezbędnych działań GDF (Governo do Distrito Federal) w celu ochrony  i poprawienia pogarszającej się sytuacji na terenie Vili. Dokument opracowany przez SEDUMA, zawiera m.in. wytyczne co do dalszego postępowania, planów rewitalizacji oraz harmonogram prac. Jedną z sugestii wynikających z PA, jest opracowanie nowych NGB. W związku z dość specyficzną sytuacją własnościową i zmianami administracyjnymi, praktycznie 100% budynków Vili nie posiada pozwolenia na budowę czy użytkowanie. Proponuje także wprowadzenie działań stymulujących większą wspólnotowość na terenie Vili, takich jak pikniki, jarmarki, wydarzenia sportowe i kulturalne. Istotnym punktem jest też sugerowany zakaz konstrukcji ogrodzenia pełnego od strony ulicy, poza ewentualnym drewnianym lub zielenią.

Plan nigdy nie zostaje wprowadzony w życie, Grupo Executivo (zobowiązana do wykonania planu) nie zostaje uruchomiona, plan pozostaje wydaniem papierowym. Co ciekawe w harmonogramie prac podane są terminy. Określone są one jako „krótkie, średnie, długie”.

7.            Polo Gastronomico, Strefa Gastronomiczna

Opublikowany w 2010 raport z projektu „Vila Planalto Pólo Gartronómico”, opisuje zmiany jakie zaistniały na tym terenie dzięki programowi promującemu rozwój gastronomii w tym regionie.  W porozumieniu z Secretaria de Turismo do DF, nastąpiły działania edukujące i wspomagające stworzeniu interesującej bazy restauracyjnej na terenie Vili.

8.            Trasa turystyczna - Percurso Turistico

Jednym z pomysłów na uatrakcyjnienie regionu VPLA jest projekt trasy turystycznej prowadzącej  przez ulicę Vili. W założeniu zmienia on m.in. układ drogowy (ulice jednokierunkowe), tworzy miejsca pamięci, zakłada rewitalizację jezdni i chodników, powstanie nowych przestrzeni kulturowych, oświetlenia, stworzenia punktów informacyjnych.

Projekt w fazie koncepcyjnej został oskarżony o zbyt małą integrację z lokalnymi punktami gastronomicznymi, jako że nie brał pod uwagę lokalizacji miejscowych restauracji. Nie został zrealizowany.

9.            PPCUB/ SEDHAB, Plan Zachowania i Ochrony Zespołu Urbanistycznego Brasilii

źródło: http://www.sedhab.df.gov.br/arquivos/PPCUB/purp_ap7/ap7_up6_vila_planalto.pdf

PPCUB (Plano de Preservacao do Conjunto Uranistico de Brasilia) miał być planem definitywnie stanowiącym o warunkach zabudowy dla zespołu urbanistycznego Brasilii. Dla Vili oznaczałoby określenie nie tylko wymagań i warunków zabudowy, a także narzędzi nadzoru i kontroli rozwoju terenu objętego ochroną.

W fazie analiz do PPCUB powstało opracowanie „ETAPA DE PROGNÓSTICO”, podsumowujące refleksje związane projektem. Dla Vili są to m.in.:

- zagęszczenie drzewostanu wokół obszaru (skala bukoliczna)

- wzmocnienie nadzoru budowlanego co do wysokości budynków i dozwolonej powierzchni zabudowy

- promowanie programu ochrony obiektów zabytkowych

- zweryfikowanie układu działek i zajętego przez zabudowania obszarów publicznych

- usunięcie nielegalnych zabudowań z obszaru parku

W 2012 roku projekt trafił do Camara Legislativa i następnie przeszedł przez falę krytyki i analiz. Ostatecznie nie został zatwierdzony, a od tego czasu nie powstał żaden inny aktualny dokument próbujący regulować planowanie przestrzenne na terenie Vili.

10.        Projekt studencki - Gabriel Nogueira, 2011, UnB

Pod okiem Cristiane Guinancio, powstał na Uniwersytecie Brasilii projekt zagospodarowania przestrzennego dla Vili Planalto, zlokalizowanej na „Peninsula Central”, Półwysep Centralny. Projekt bazuje na wytycznych Lucio Costy z Brasilia Revisitada, tj. zakłada stworzenie ciagu zabudowy mieszkalnej wzdłuż głównej ulicy prowadzącej do Palacio da Alvorada, stworzenie parku na terenie zielonym wokół Vili, i przywrócenie połączenia z jeziorem, które dzisiaj jest istotnie rozerwane przez jezdnię EHT, prowadzącą do Rezydencji Prezydenckiej.

źródło: http://coda.arq.br/portfolio-items/peninsula-central-de-brasilia/#!prettyPhoto